ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΤΣΑ
Ο Αντριου Λαμ ήταν ένας από τους 500 δημοσιογράφους, στελέχη και παραγωγούς των διεθνών ΜΜΕ από 100 χώρες, οι οποίοι από τις 7-10 Δεκεμβρίου συγκεντρώθηκαν σε ένα ξενοδοχείο πέντε αστέρων στην Αθήνα, προκειμένου να συζητήσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκονται σήμερα τα ΜΜΕ. Την ίδια ώρα, η πρωτεύουσα «έβραζε» από τις συνεχείς διαδηλώσεις που οργάνωσαν νέοι άνθρωποι χρησιμοποιώντας τις νέες μορφές επικοινωνίας.
|
|
Ο Αμερικανός δημοσιογράφος που αντιπροσώπευε στο συνέδριο τον οργανισμό New America Media, σε μια ανταπόκρισή του για τα αποτελέσματα του συνεδρίου (Global Forum for Media Development) στάθηκε κυρίως στην ορμητική εμφάνιση των ταραχών σε ολόκληρη την Ελλάδα καθώς και στο γεγονός ότι οι αυθόρμητες διαμαρτυρίες μετά τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή οργανώθηκαν κατά μεγάλο ποσοστό από νεαρούς, οι οποίοι έστελναν γραπτά μηνύματα με τα κινητά τηλέφωνα, τηλεφωνούσαν ο ένας στον άλλον ενώ χρησιμοποίησαν τα πιο δημοφιλή κοινωνικά δίκτυα όπως τα Facebook, Myspace και Twitter. «Ενώ βρισκόμασταν σε ένα ξενοδοχείο 5 αστέρων, συζητώντας την κρίση των ΜΜΕ -το πώς το ρεπορτάζ από πολίτες έχει πάρει τη θέση του επαγγελματικού ρεπορτάζ και το πώς το παλαιό επιχειρηματικό πρότυπο δεν υφίσταται πλέον, αλλά και ότι ούτε τα καινούρια πρότυπα λειτουργούν επαρκώς- η κοινωνική κρίση της χώρας που μας φιλοξενούσε βάθαινε. Εμείς, οι δημοσιογράφοι, οι παραγωγοί και τα στελέχη, όλοι μας ήμασταν λίγο-πολύ έξω από την ομάδα που έπαιρνε αποφάσεις», έγραψε στο άρθρο του ο Λαμ .
- Οι bloggers
Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο-σχολιαστή τού Mega, Παύλο Τσίμα, ο οποίος συμμετείχε και αυτός στο φόρουμ των ΜΜΕ: «Χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονταν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για τη δολοφονία ενός αγοριού, του οποίου το όνομα δεν γνώριζαν. Τα καθιερωμένα ΜΜΕ δεν ανέφεραν ακόμη το γεγονός. Οι τηλεοπτικοί σταθμοί ενημερώθηκαν λίγο αργά. Την επόμενη μέρα, οι εφημερίδες δεν έγραφαν λέξη για το γεγονός με εξαίρεση κάποιες αθλητικές εφημερίδες που ανέφεραν το περιστατικό λόγω του ότι τυπώνονται αργά τη νύχτα».
Δηλαδή, τα παραδοσιακά ειδησεογραφικά μέσα προσπαθούσαν να συναγωνιστούν το Twitter και τους bloggers, σε έναν κόσμο που είναι γεμάτος από αυτούς. Έπειτα ο Παύλος Τσίμας στην τοποθέτησή του προειδοποίησε: «Πρέπει να σκεφτούμε το μέλλον του επαγγέλματός μας σε μια εποχή όπου τα νέα ταξιδεύουν πιο γρήγορα (μεταξύ των μελών της κοινωνίας) από ό,τι μέσω της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου. Οι άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους προτού το ραδιόφωνο και η τηλεόραση μπορέσουν να προβάλουν το γεγονός».
|
|
Αυτό που επιβεβαίωσε ο Αντριου Λαμ στην Αθήνα, τουλάχιστον, είναι ότι οι επαγγελματίες ρεπόρτερ της πρώτης γραμμής μπορεί να οδεύουν, κάλλιστα, προς την απόλυση σε έναν κόσμο όπου, σύμφωνα με τον διευθυντή τού Ρόιτερς, Κρις Κρέιμερ, «Το κάθε σπουδαίο γεγονός που θα συμβαίνει θα το καλύπτουν μέλη της κοινωνίας και όχι οι παραδοσιακοί δημοσιογράφοι». Από τον σεισμό στο Σιτσουάν της Κίνας, τις βομβιστικές επιθέσεις στον υπόγειο του Λονδίνου και μέχρι την τρομοκρατική επίθεση στη Βομβάη, οι πρώτες εικόνες και πληροφορίες, που έφτασαν στους ανθρώπους καταγράφηκαν από πολίτες που έτυχε να βρίσκονται εκεί. Οι περαστικοί και οι αυτόπτες μάρτυρες -με τα κινητά τους τηλέφωνα, τις φωτογραφικές τους μηχανές και τα blackberries- παίζουν σπουδαίο ρόλο στη συγκέντρωση των ειδήσεων και στη διάδοσή τους. Ωστόσο, ο Κρέιμερ είπε ότι δεν είναι απαισιόδοξος. «Ιδού μια φανταστική ευκαιρία να πει στο κοινό ένας ώριμος οργανισμός μέσων ενημέρωσης: «Ορίστε αυτό που ξέρουμε και ορίστε αυτό που δεν ξέρουμε. Υπάρχει κάτι που πρέπει να ειπωθεί σχετικά με το πώς ενώνονται οι τελείες»».
- Πολίτης – ρεπόρτερ
Σε έναν κόσμο πλημμυρισμένο από περιεχόμενο είπε, τα «συμφραζόμενα είναι ο βασιλιάς». Γι’ αυτό τον λόγο το αναγνωρισμένα έγκυρο περιοδικό Economist, διπλασίασε την κυκλοφορία του από το 1997, ενώ οι καθημερινές έντυπες εφημερίδες, κυρίως στη Δύση, με παλιά γεγονότα της ημέρας στα πρωτοσέλιδα, τρεκλίζουν, ξεθωριασμένες, πράγματι στην εποχή του διαδικτύου με την 24ωρη ενημέρωση επί 7 ημέρες. Με άλλα λόγια, ενώ το ρεπορτάζ από τους πολίτες θα καλύψει αναπόφευκτα την πρώτη γραμμή, το γενικό πλαίσιο -οι έξυπνες αναλύσεις, οι πολλαπλές πηγές, οι ιστορικές αναφορές και τα λοιπά- παραμένουν το βασίλειο των επαγγελματιών δημοσιογράφων. «Πρέπει μια τολμηρή δημοσιογραφική οργάνωση να πει: «Σταματήστε το τρένο και, απλώς, ας σκεφτούμε και ας σκεφτούμε έξυπνα. Ας μη γράφουμε άρθρα για άλλους ανθρώπους στον χώρο των ειδήσεων…»», είπε ο Κρέιμερ.
Εκείνο όμως, που γενικότερα προβληματίζει , είναι ότι ενώ οι μεγάλοι ειδησεογραφικοί οργανισμοί -CNN, MSNBC, NBC News και ABC- ενσωματώνουν το ρεπορτάζ από τους πολίτες, πολλοί αφήνουν τους δημοσιογράφους, οι οποίοι μπορούν να παρέχουν το τόσο απαραίτητο γενικό πλαίσιο, για το οποίο μίλησε ο Κρέιμερ, να φύγουν. Η απλή αναφορά των ειδήσεων κάνει το γεγονός σκελετωμένο και αδύνατο, σχεδόν να μοιάζει με φήμη και κουτσομπολιό. Και φυσικά δεν βοηθάει το γεγονός ότι γιγαντιαία πρακτορεία όπως το Ασοσιέιντετ Πρες προχώρησαν πρόσφατα στην περικοπή τού 10% τού στελεχικού του δυναμικού.
«Όπως φάνηκε στην Ελλάδα, η αποτυχία να επαληθευτούν πληροφορίες από τους ανθρώπους και τους επαγγελματίες των ΜΜΕ μπορεί να αποβεί τραγική. Υπήρχε μια συνολική εκτίμηση στην Ελλάδα ότι ο έφηβος πυροβολήθηκε εν ψυχρώ και κανένας δεν ασχολήθηκε με το να περιμένει για το τι είχε να πει ο δικαστής που ερευνούσε τα αίτια του θανάτου. Ο ισχυρισμός του αστυνομικού ότι ήταν αθώος -ότι πυροβόλησε δηλαδή στον αέρα για να διαλύσει το πλήθος- απορρίφθηκε με συνοπτικές διαδικασίες. Αρκετοί Ελληνες πολιτικοί και δημοσιογράφοι αποκάλεσαν το γεγονός «φόνο» στο φόρουμ των ΜΜΕ. Ο αστυνομικός που πυροβόλησε, πριν δικαστεί, είχε ήδη βρεθεί ένοχος και είχε καταδικαστεί», διαπιστώνει ο Αμερικανός δημοσιογράφος για να συνεχίσει: «Οταν δημοσιεύτηκε, μερικές μέρες αργότερα, η αναφορά του δικαστή έλεγε ότι η σφαίρα είχε βαθούλωμα, γεγονός που σημαίνει ότι εποστρακίστηκε πριν χτυπήσει τον έφηβο. Ομως αυτή η πληροφορία δεν άλλαξε τίποτα. Η Αθήνα καιγόταν για αρκετές νύχτες και οι άνθρωποι, η οργή των οποίων έριχνε λάδι στις φωτιές, δεν μπορούσαν να ενδιαφερθεί λιγότερο για τα γεγονότα. Πολλοί καταστηματάρχες έχασαν την περιουσία τους και εκατοντάδες τραυματίστηκαν στις συγκρούσεις με την αστυνομία».
|
|
- Ψευδείς ειδήσεις
Πράγματι, είναι ένας επικίνδυνος κόσμος, όταν και οι οργανισμοί ΜΜΕ που ενσωματώνουν τους πολίτες ρεπόρτερ αλλά και το κοινό που καταναλώνει αυτές τις πληροφορίες τούς εμπιστεύονται τυφλά. Ο ρόλος του ώριμου ειδησεογραφικού οργανισμού, πρέπει να σκεφτεί κάποιος, είναι να φιλτράρει τις πραγματικές ειδήσεις από τις ψευδείς αντί να τα αντιμετωπίζει όλα σαν ισότιμα. «Από τους Ελληνες τραγωδούς ώς τον Σέξπιρ και τις σύγχρονες τραγωδίες, το σενάριο, συνήθως, περιστρέφεται γύρω από φήμες και λανθασμένη πληροφόρηση. Και σε μια εποχή, όπου η σοβαρή δημοσιογραφία αποσύρεται -καταχωνιασμένη, κυριολεκτικά, σε ένα ξενοδοχείο 5 αστέρων- και όπου οι φήμες και η παραπληροφόρηση πλημμυρίζουν τον κόσμο, δεν μπορεί κανείς παρά να σκεφτεί ότι η πολυσυζητημένη «Εποχή της Πληροφορίας» δεν είναι αυτό που τελικά βιώνουμε», καταλήγει ο Αντριου Λαμ. *
viewpress 