-
Τα δελτία ειδήσεων αρχίζουν να προβάλλονται μαγνητοσκοπημένα, οι εκπομπές έρευνας περιορίζονται ή κόβονται και ο ρόλος του δημοσιογράφου υποβαθμίζεται τη στιγμή που τα κανάλια επενδύουν όλο και περισσότερο στο (ευτελές, συνήθως) lifestyle
Η ΕΙΔΗΣΗ που έχει δημοσιογραφική αξία είναι πρωτίστως φρέσκια. Συνέβη πριν από λίγο. Συμβαίνει τώρα. Βρίσκεται σε εξέλιξη ή έχει πυροδοτήσει την εξέλιξη άλλων γεγονότων, δημιουργώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις. Έχουμε πολλάκις δει «έκτακτα δελτία» να διακόπτουν τη ροή του προγράμματος για να μας ανακοινώσουν τα ολόφρεσκα καλά ή άσχημα (τις περισσότερες, δυστυχώς, φορές) νέα. Όσο για τα προγραμματισμένα δελτία ειδήσεων, αποτελούν σημείο αναφοράς στην καθημερινότητα των περισσοτέρων από εμάς, με εκείνο των οκτώ να συγκεντρώνει τις προτιμήσεις της πλειονότητας των τηλεθεατών, για ευνόητους λόγους.
«Παράθυρο» στον κόσμο, το δελτίο ειδήσεων υπήρξε απαραίτητο συστατικό του προγράμματος και της ελληνικής τηλεόρασης από τα πρώτα βήματά της ως σήμερα. Φέρνοντας καθημερινά στα σπίτια μας όλες τις ειδήσεις νέας εσοδείας. Γι΄ αυτόν τον λόγο και ήταν ζωντανό. Σαν τις εξελίξεις, που τρέχουν. Οι οποίες όμως, όπως φαίνεται, σε λίγο θα τρέχουν μόνες τους. Και εμείς, πιθανώς, δεν θα ενημερωνόμαστε για εκείνες.
Η απόφαση ορισμένων ελληνικών καναλιών να μεταδίδουν μαγνητοσκοπημένα δελτία ειδήσεων- για λόγους οικονομίας αλλά και χαμηλής τηλεθέασης, όπως ειπώθηκε- σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής για τον τομέα ενημέρωσης. Μιας εποχής όπου η είδηση δεν θα είναι απαραιτήτως ολόφρεσκια. Αλλά και όπου ο δημοσιογράφος χάνει έδαφος, υποβαθμίζεται, ακόμη και αποσύρεται από το παιχνίδι, τη στιγμή που οι διασκεδαστές του πλήθους (παρουσιαστές, πανελίστες…) κερδίζουν διαρκώς έδαφος. Σε μια τηλεόραση η οποία ποντάρει περισσότερο σε έναν ζωντανό καβγά της Εφης Θώδη με τη μητέρα της, ή σε ένα μαλλιοτράβηγμα της Μαριάννας Ντούβλη με τη Βιβή Μαστραλέξη (και όμως, υπάρχουν!) παρά στην έγκυρη ενημέρωση των τηλεθεατών για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και στον κόσμο. Εξελίξεις που θα καθορίσουν τις ζωές τους.
▅ Ειδήσεις από…κονσέρβα
Την αρχή έκαναν Star και Αlpha, οι οποίοι μεταδίδουν ήδη μαγνητοσκοπημένα τα νυχτερινά δελτία τους. Ο ΑΝΤ1 έχει περιορίσει σε διάρκεια το μεσημεριανό δελτίο του και έχει κόψει το βραδινό του θεωρώντας, ως φαίνεται, ότι μετά τις εννέα το βράδυ, οπότε και ολοκληρώνεται το κεντρικό δελτίο με τον Νίκο Ευαγγελάτο (μέχρι στιγμής, γιατί πολλά ακούγονται), οι εξελίξεις… παύουν να τρέχουν, και αν όχι, δεν αφορούν τους τηλεθεατές του. Το βραδινό δελτίο του Αlter πάλι άλλες φορές προβάλλεται και άλλες όχι- ανάλογα με τον χρόνο που περισσεύει από lifestyle εκπομπές και ταινίες; Αυτή τη στιγμή ζωντανά νυχτερινά δελτία ειδήσεων προβάλλουν μόνο το Μega και η δημόσια τηλεόραση. Πόσο όμως θα αντέξουν και αυτά, σε μια εποχή όπου η τηλεόραση από ΜΜΕ (μέσο μαζικής ενημέρωσης) που ήταν έχει μετατραπεί σε ΜΜΨ (μέσο μαζικής ψυχαγωγίας); Ψυχαγωγίας φτηνής τις περισσότερες φορές.
Ο,τι και να λέμε είναι παράδοξο να παρακολουθείς ένα δελτίο ειδήσεων, όπως εκείνο των Star και Αlpha, που φέρει τη σήμανση «μαγνητοσκοπημένο». Οι αρμόδιοι λένε βεβαίως ότι θα υπάρχουν βάρδιες ώστε να μη χάνονται κάποιες σημαντικές ειδήσεις… Η προβολή όμως έκτακτων δελτίων δεν αναιρεί αυτό που πραγματικά συμβαίνει: την υποβάθμιση της επικαιρότητας. Αυτό τη στιγμή που σύμφωνα με τον νόμο 9592/2007 τα κανάλια για να εξασφαλίσουν άδεια πανελλαδικής εμβέλειας οφείλουν να μεταδίδουν «πρωτότυπα δελτία ειδήσεων σε τακτά χρονικά διαστήματα και σε καθημερινή βάση εφόσον πρόκειται για ενημερωτικά ΜΜΕ». Οχι, ο νόμος δεν διευκρινίζει αν αυτά τα τακτά δελτία θα πρέπει να είναι και ζωντανά. Επειδή, υποθέτω, κάτι τέτοιο θεωρείται αυτονόητο. Ή, μάλλον, θεωρούνταν…
▅ Στον δρόμο που χάραξε το Star
Η απαξίωση των δελτίων ειδήσεων έχει βεβαίως ξεκινήσει πολύ καιρό πριν. τις π.χ. περασμένες Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη: 16,9%, 13,6% και 16,3% αντίστοιχα, φέρνοντάς το στην τρίτη θέση στους καταλόγους της ΑGΒ. Αυτό όταν το δελτίο του Μega (που θεωρείται και το πιο επιτυχημένο) έχει κάνει τις ίδιες ημέρες 22,2%, 24,1% και 23,8%, του Αlter 17,9%, 18% και 19,5%, του Αntenna 15,1%, 15,5% και 13%, του Αlpha 10,9%, 9,7% και 10%. ΝΕΤ και Σκάι την περασμένη Δευτέρα έφεραν Από τότε που δελτία όπως αυτό του Star γύρισαν την πλάτη στις πραγματικές ειδήσεις και άρχισαν να ασχολούνται με τους πιο περιθωριακούς εκπροσώπους της θλιβερής εγχώριας showbiz. Ετσι είδαμε πραξικοπήματα, επαναστάσεις, σεισμούς και καταποντισμούς να περνάνε σαν αδιάφορα ειδησάρια, εν είδει τρέιλερ, στο κάτω μέρος της οθόνης ενώ την ίδια στιγμή βλέπαμε την/τον δημοσιογράφο να παίρνει συνέντευξη από κάτι περίεργα πλάσματα που κάνουν την εμφάνισή τους τις μεταμεσονύκτιες ώρες και φέρουν πρωτότυπα ονόματα όπως Σάσα Μπάστα και Χάρης Σιανίδης. Από τότε είχε γίνει εμφανής η νέα τάση που ήθελε το (ευτελές συνήθως) lifestyle να γίνεται ο άξονας γύρω από τον οποίο στήνεται ολόκληρο το πρόγραμμα ενός καναλιού που στοχεύει, λένε, «στα νεανικά κοινά». Μια τάση που έχει προσελκύσει γενναία μερίδα του κοινού, όπως φαίνεται από τις θεαματικότητες που δίνουν στο δελτίο του Αιμίλιου Λιάτσου 4,5% και 5,2% και την περασμένη Τρίτη 7% και 4,2%. Τα τελευταία δεν είναι σε καμία περίπτωση ποσοστά ικανοποιητικά, ειδικά για τη δημόσια τηλεόραση που εξακολουθεί να παρουσιάζει ένα αμιγώς ενημερωτικό δελτίο ειδήσεων, με μια πάντα σοβαρή και έγκυρη Μαρία Χούκλη.
▅ Περισσότερες απώλειες…
Και ενώ τα δελτία ειδήσεων μεταλλάσσονται σε δελτία συζητήσεων ή δελτία ψυχαγωγίας, θύματα της νέας… μόδας πέφτουν ως φαίνεται τα πρωινά μαγκαζίνο και οι ενημερωτικές εκπομπές. Το πρωινό «Υπάρχει είδηση» της ΕΤ3 αποτελεί πλέον παρελθόν και έχει δώσει τη θέση του σε ένα σωρό ανούσιες επαναλήψεις. Το ίδιο και η «Μηχανή του χρόνου» (Αlpha) του Χρίστου Βασιλόπουλο, στην οποία οφείλουμε μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα ρεπορτάζ που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Πολλά ακούγονται και για την πρωινή ζώνη του ΑΝΤ1, η οποία από ενημερωτική μπορεί να μετατραπεί σε ένα ψυχαγωγικο ενημερωτικό κράμα. Οι δε πιθανότητες το κεντρικό δελτίο του Αlpha να γίνει ημίωρο, από ωριαίο που είναι σήμερα, συζητούνται. Προς το παρόν το μόνο σίγουρο είναι, σύμφωνα με ανακοίνωση του σταθμού, ότι από τις 30 Μαρτίου μεταφέρεται μία ώρα πριν. Στις οκτώ θα προβάλλεται η εκπομπή «Κάτι ψήνεται», ένα ριάλιτι μαγειρικής.
Η υποβάθμιση της ενημέρωσης έγινε εμφανής και στην… αναβάθμιση των δελτίων καιρού, τα οποία τείνουν να μετατραπούν σε σόου της Τσινετσιτά, με τους παρουσιαστές να συναγωνίζονται ο ένας τον άλλον σε τσαχπινιά και χάρη. Το Star και εδώ πρωτοπορεί, βγάζοντας στον αέρα τη διάσημη αίφνης Πετρούλα (φωτογραφία) με τα διακεκομμένα ψευδοσεξουαλικά βογκητά της, κάθε φορά που πέφτει ή ανεβαίνει η θερμοκρασία. Αλλά και στον ΑΝΤ1 ο Τάσος Αρνιακός, παρ΄ ότι πολύ πιο σοβαρός (πώς άλλωστε θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια Πετρούλα, ακόμη και αν το ήθελε;) έχει μετατρέψει ένα ενημερωτικό δίλεπτο σε… παραμύθι με στοιχειά και τέρατα, εκφωνώντας ατάκες α λα «σήμερα ο μεγαλοπρεπής βασιλιάς χειμώνας θα κάνει πάλι την απειλητική εμφάνισή του με την κάπα και το κασκόλ του, ενώ ο συνοδός του, ο μικρός Βοριάς, θα προσπαθήσει να μας κλείσει μέσα στα σπίτια μας με την παγερή ανάσα του!».
Όλα αυτά για να πει ότι θα πέσει η θερμοκρασία λόγω των βορείων ανέμων! Η δε Μαρία Σινιώρη του Αlter για τον ίδιο σκοπό κάνει ένα σωρό πιρουέτες, διπλά άξελ και τριπλά λουπ (που θα έλεγε και ο Αλέξης Κωστάλας ), ως μεταμοντέρνα Καταρίνα Βιτ του μελτεμιού και του Βαρδάρη. Τι απομένει στον τηλεθεατή που θέλει να ενημερωθεί χωρίς υπερβολές, σάχλες, με εγκυρότητα και ταχύτητα; Κάποιοι ραδιοφωνικοί σταθμοί και το Ιnternet. Όπως και τα ξένα ειδησεογραφικά κανάλια για όσους έχουν δορυφορική σύνδεση. Γιατί αν περιμένουν από την ελληνική τηλεόραση, πιο έγκυρα και άμεσα θα ενημερωθούν για το ποιοι είναι οι επόμενοι σταθμοί της περιοδείας του Σάκη Ρουβά παρά για το ποιες αποφάσεις πήραν οι κυβερνήσεις των χωρών της Ευρώπης για να αντιμετωπίσουν τη διεθνή οικονομική κρίση.
ΘΑ ΗΤΑΝ ίσως άδικο να ρίχναμε όλη την ευθύνη για την εν λόγω κατάσταση στα κανάλια. Έχουν και οι τηλεθεατές μέρος της, οι οποίοι πολύ εκτιμάνε δελτία ειδήσεων σαν αυτό της Χούκλη, όπως λένε στα γκάλοπ, αλλά προτιμάνε να βλέπουν κάτι άλλο την ώρα που προβάλλονται (όπως φαίνεται από τις τηλεμετρήσεις). Και που υπερψηφίζουν τη φτήνια, δίνοντας μεγάλα ποσοστά σε μαγκαζίνο αμφίβολης ποιότητας, καταδικάζοντας στον αφανισμό ντοκιμαντέρ και εκπομπές ενημέρωσης, τις οποίες κανένα κανάλι δεν δέχεται να διατηρήσει στο πρόγραμμά του αν δεν του φέρνουν καλά νούμερα και διαφήμιση. Που (οι περισσότερες) δεν φέρνουν.
Το έχουμε ξαναγράψει. Από τότε που όλα άρχισαν να εκτιμώνται με βάση τις τηλεμετρήσεις άρχισε και η μεγάλη κατρακύλα. Αυτό που δεν φανταζόμασταν ήταν ότι ανάμεσα στα θύματα θα βρισκόταν και η καθημερινή ενημέρωσή μας. Γιατί, πολύ φοβάμαι, ότι τα βραδινά δελτία -«κονσέρβα» είναι απλώς η αρχή. Αν επαληθεύονται πληροφορίες που θέλουν τις ενημερωτικές εκπομπές να κόβονται εντελώς από το νέο πρόγραμμα μεγάλων καναλιών όπως ο Αlpha (ακόμη και αν αυτή η ενημερωτική εκπομπή είναι επιπέδου «Καλημέρα σας» του Γιώργου Αυτιά ), είναι εμφανές ότι ο ασκός του Αιόλου για την τηλεοπτική δημοσιογραφία έχει ανοίξει για τα καλά…
- Του ΚΟΣΜΑ ΒΙΔΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 15 Μαρτίου 2009